Тутарстанри усламҫӑ Ҫӗрпӳ районӗнче чутах экологи катастрофи туман. Хусанта пурӑнакан 47 ҫулти арҫын Янсакасси ялӗнче ҫӑм сӑрлас ӗҫ пуҫарнӑ. Хӑйӗн ӗҫӗнче вӑл хром кӗрекен ҫумалли хутӑшпа усӑ курнӑ. Шӑпах ҫав сиенлӗ япала тавралӑха вараланӑ та.
Следстви палӑртнӑ тӑрӑх, 2013 ҫулхи ака уйӑхӗнчен пуҫласа кӑҫалхи акаччен сиенлӗ хутӑшсем канализаци пӑрӑхӗ витӗр юрӑхсӑра тухнӑ тасатмалли сооруженисене лекнӗ. Унтан вара инҫех мар вырнаҫнӑ ҫырмана юхнӑ.
Ҫапла майпа усламҫӑ 700 тӑваткал метр лаптӑка вараланӑ. Усламҫа ҫакӑншӑн явап тыттарасшӑн. Ун тӗлӗшпе пуҫарнӑ пуҫиле ӗҫе малалла тӗпчеҫҫӗ.
Чӑваш Енре пилотсӑр вӗҫев аппарачӗ ҫул-йӗр ҫинчи правилӑсене пӑсакансене тупса палӑртӗ. Кун пирки ҪҪХПИ пресс-служби пӗлтерет.
Пилотсӑр вӗҫекен аппарата республикӑри чи хӑрушӑ, авари тӑтӑш пулакан ҫул ҫине янӑ ӗнтӗ. Вӑл хальлӗхе Ҫӗрпӳ районӗнчи ҫул ҫийӗн вӗҫсе ҫӳрет. Вӑл ҫул-йӗр правилисене пӑснине ӳкерӗ.
Ҫӗрпӳ районти ҫул участокне ахальтен суйламан. Уйрӑмах юлашки вӑхӑтра унта авари нумай пулать. Ытларах чухне — водитель пысӑк хӑвӑртлӑхпа пынине пула.
Муркаш районӗнчи ӗҫпе тивӗҫтерекен центр ҫынсене ют ҫӗре ярасшӑн. Район администрацийӗн сайтӗнче темиҫе кун каялла пӗлтернӗ тӑрӑх, «Муркаш районӗнчи халӑха ӗҫпе тивӗҫтерекен центр ӗҫсӗр ҫынсене Чӑваш Республики тулашӗнче ӗҫе вырнаҫтарассипе тӑрӑшать».
Урӑх регионсене вӑхӑтлӑх каяс текен мӗнпур ҫынна центр хӑйсем патне пыма сӗнет. Ӑҫта пымаллине те кӑтартнӑ: Муркаш сали, Мир урамӗ, 6-мӗш ҫурт, 329-мӗш пӳлӗм. Телефон номерне те асӑннӑ: 62-1-66.
Аса илтерер, ҫӗртме уйӑхӗн пуҫламӑшӗнче республикӑри ӗҫлӗх центрӗсем хӑйсем патӗнче шутра тӑракан кашни ҫын валли тӑватӑ вырӑн пуррине пӗлтернӗччӗ. Икӗ уйӑх каяллахи сстатистикӑна ӗненсен, ӗҫсӗррисем Муркаш, Комсомольски тата Ҫӗрпӳ районӗсенче сахал.
Ҫитес уйӑхӑн 10-мӗшӗнче Пӗрлехи сасӑлав кунӗ иртмелле. Аса илтерер, ун чухне чӑваш парламентне тата вырӑнти хӑй тытӑмлӑхсен пухӑвне 70 депутата суйламалла. Суйлав 21 муниципалитетра иртмеллине те эпир пӗлтернӗччӗ.
Вырӑнти хӑй тытӑмлӑха депутатсене Улатӑрпа Ҫӗмӗрле хулисенче, Хӗрлӗ Чутай, Сӗнтӗрвӑрри тата Елчӗк районӗсенче суйлама тивмӗ.
Шупашкарта РФ Патшалӑх Думине депутата Леонид Черкесов суйланнӑ хыҫҫӑн пушаннӑ юлнӑ вырӑна черетлӗ «халӑх тарҫине» палӑртӗҫ. «Тарҫӑ» пулма хальлӗхе «Пӗрлӗхлӗ Раҫҫей» партирен Владислав Григорьев усламҫӑ, РФКП-рен – Николай Перцев усламҫӑ, РЛДП-тан – РФ Патшалӑх Думин депутачӗн пулӑшуҫи Кристина Алексеева, «Тӗрӗслӗхшӗн Раҫейрен» – юрист бюровӗн пуҫлӑхӗ Алексей Григорьев, Пенсионерсен партийӗнчен Сергей Зотов техник тата тепӗр виҫӗ кандидат суйлав кӗрешӗвне хӑйсем тӗллӗн тухнӑ: ниҫта та ӗҫлемен Александр Арланов тата икӗ Александр Борисов. Юлашкинче каланисенчен пӗри – электросварщик, тепри ниҫта та ӗҫлемест.
Канаш хулинчи Депутатсен пухӑвне депутата 14 ҫын суйланасшӑн тапаҫланать, Ҫӗнӗ Шупашкара — 11, Улатӑр районне – 5, Канаш районне —10, Пӑрачкав районне — 4, Ҫӗрпӳ районне — 5, Шупашкар районне — 11, Шӑмӑршӑ районне — 10, Етӗрне районне — 16.
Ҫӗрпӳ хулин 428 ҫулхине уявланӑ май «Чӑваш тӗпелӗнчи ҫемье йӑли» фестиваль иртнӗ. Ку мероприятие Ҫӗрпӳ районӗнчи 6 обществӑлла апатлану предприятийӗ хутшӑннӑ. Фестивале хутшӑнакансем экспозици вырӑнне илемлетнӗ фуршет сӗтелӗсем хатӗрленӗ: «Хӗр ҫураҫни», «Туй», «Кӑшарни», «Ҫӗнӗ пӳрт ӗҫки», «Салтака ӑсатни», «Ылтӑн туй». Сӗтеле хӑтланӑ чух экспозиципе профессионал пек тата хӑйне евӗр паллаштарнӑ.
Фестивале хутшӑнакансене Чӑваш Республикинчи кулинарсен ассоциацийӗн ертӳҫи Николай Тимофеевич Уездный ӑшшӑн саламланӑ. Вӑл конкурс комиссине кӗнӗ.
«Питӗ лайӑххин чикки ҫук» номинацире Ҫӗрпӳ райповӗн «Общепит» ТМЯП мала тухнӑ, «Фантази вӗҫевӗ» — «Ҫавал» кафе, «Жанр классики» — «Встреча» (чӑв. Тӗлпулу) кафе, «Йӑпас тутӑ» — «Ҫӑлкуҫ» кафе, «Хальхи стиль» — «Венеция» кафе, «Чи тутли» — «Юбилейное» кафе.
Чӑваш Енре «Каникулы в Историю. Чувашия» (чӑв. Историре каникулта. Чӑваш Ен) ятпа тулли метражлӑ документлӑ фильм ӳкерӗҫ. Унӑн сценарине хатӗрлесе ҫитернӗ ӗнтӗ. Фильмра камсем вылясси те паллӑ.
Экономика аталанӑвне хӑвӑртлатмалли институт проекчӗпе пулса пыракан фильма ҫурла уйӑхӗн 7–15-мӗшӗсенче ӳкермелле. Паян ҫак ыйтупа республикӑн Культура, наци ӗҫӗсен тата архив ӗҫӗсен министерствинче канашлу иртнӗ.
Фильмра тӑван республикӑмӑрти ҫутҫанталӑка, архитектура палӑкӗсене, чиркӗвӗсене тата ытти илемлӗ вырӑна ӳкерӗҫ. Кадра Куславкка, Шупашкар, Сӗнтӗрвӑрри, Ҫӗрпӳ, Йӗпреҫ, Улатӑр, Етӗрне, Хӗрлӗ Чутай районӗсем лекӗҫ.
Фильмри тӗп сӑнара Раҫҫей халӑх артисчӗ Александр Галибин калӑплӗ. Унта ҫавӑн пекех Шупашкарти 5-мӗш гимназири ачасем ӳкерӗнӗҫ.
Ҫӗрпӳ районӗнчи «Гвардия» тата «Правда» хуҫалӑхсенче хӗрӳ вӑхӑт пырать. Унта сенаж хатӗрлеҫҫӗ.
Ку хуҫалӑхсенче сенажа хальхи йышши техникӑпа усӑ курса хатӗрлеҫҫӗ. Ҫакӑ апат пахалӑхне те, сӑвӑма та лайӑх витӗм кӳрет.
Сергей Никитин хуҫалӑхӗнче иртен пуҫласа каҫчен хирте тӑрӑшаҫҫӗ. Сенажа чӗркекен техника ӗҫе хӑвӑртрах, лайӑхрах тума пулӑшать. Ӑна хуҫалӑх виҫӗ ҫул каялла туяннӑ.
Сергей Никитина ҫак техникӑна туяниччен ют ҫӗршыври хуҫалӑхсен опычӗпе паллашнӑ. Ҫӗнӗ техника курӑка ҫулса тӗркене пуҫтарсанах ӑна хутаҫпа чӗркемелле. Сывлӑш кӗртмест вӑл, ҫавна май бактерисем ӗрчемеҫҫӗ. Уйра хӗл каҫарма хӑварсан та нимӗн те пулмасть.
Ҫӗнӗ техника усӑ панӑ. Кӑҫал хуҫалӑхра сӑвӑм ӳснӗ. Сӑмах май, Сергей Никитин техникӑна 4 миллион тенкӗпе туяннӑ. Вӑл хӑйӗн хакне кӑларнӑ ӗнтӗ.
Паян Ҫӗрпӳ районӗнчи Тапанар ялӗ патӗнчен иртекен федераци трасси ҫинче пысӑк инкек сиксе тухнӑ. Унта виҫӗ ҫын вилнӗ, ултӑ ҫынна пульницӑсене ӑсатнӑ. Сӑмах май, вӗсенчен пӗрин сывлӑхӗ уйрӑмах начар — вӑл реанимацире выртать.
Инкек кӑнтӑрла иртни пӗр сехет ҫурӑсенче пулнӑ. Малтанласа шухӑшланӑ тӑрӑх, инкек сӑлтавӗ йывӑр тиевлӗ «MAN» машинӑра. Унӑн урапи шӑтса кайма пултарнӑ, ҫавна май вӑл «Peugeot» пӗчӗк автобуспа ҫапӑннӑ тесе шухӑшлаҫҫӗ.
Ҫул-йӗр ҫинчи йывӑр инкеке лекнисене тухтӑрсем епле пулӑшнине Чӑваш Енӗн сывлӑх сыхлав министрӗ Владимир Викторов Михаил Игнатьев Элтепере каласа кӑтартнинчен вырӑна васкавлӑ пулӑшу машинисем тӑваттӑн тан пырса ҫитни паллӑ. Аманнисен пурнӑҫне ҫӑлассишӗн шурӑ халатлисем тӑрӑшаҫҫӗ.
Метеостанци ҫутҫанталӑкшӑн хӑрушӑ пулӑм асӑрханӑ. Кун пирки ЧР Ял хуҫалӑх министерстви пӗлтерет.
Юлашки вӑхӑтра республикӑра ҫумӑр нумай ҫурӗ. Ҫавна май уй-хирти ӗҫ кая юлса пырать. Чӑваш гидрометцентрӗ пӗлтернӗ тӑрӑх, ял хуҫалӑх культурисене ӳсмешкӗн тата аталанмашкӑн агреметеорологи условийӗсем япӑх пулнӑ.
Пӗтӗмӗшле илсен, уй-хирти ӗҫ 10–14 куна юлса пырать. Агрометеорологин Ҫӗрпӳри посчӗ хыпарланӑ тӑрӑх, утӑ уйӑхӗн 1–21-мӗшӗсенче тӑпрара нӳрӗк ытлашши нумай пулнӑ. Ҫакӑ выльӑх-чӗрлӗх апатне хатӗрлеме чӑрмантарать.
Вӑрмар районӗнчи Арапуҫ ялӗнче ҫурҫӗр иртни 2 сехетре пушар тухнӑ. РФ МЧСӗн Чӑваш Енри тӗп управленийӗн пресс-служби пӗлтернӗ тӑрӑх, ҫурт аҫа ҫапнине пула ҫунма тытӑннӑ. Кил хуҫисем темӗн шартлатнипе вӑранса кайнӑ. 62 ҫулти арҫын картише тухнӑ та ҫурт тӑрри ҫуннине асӑрханӑ. Пушарпа кӗрешекенсем киличчен вӗсем ҫулӑма шлангран сирпӗтсе сӳнтернӗ. Ҫӑлавҫӑсем пушара 10 минутран тӗп тунӑ. Телее, ҫурта сыхласа хӑварма май килнӗ.
Патӑрьел районӗнчи Аслӑ Арапуҫ ялӗнче пурӑнакан 71 ҫулти кинемейӗн сарайне те аҫа ҫапнӑ. Вӑл ҫурҫӗр иртни 1 сехетре ҫунма тытӑннӑ. Юрать, пушарпа кӗрешекенсем икӗ метрта ларакан ҫурта сыхласа хӑварайнӑ.
Утӑ уйӑхӗн 20-мӗшӗнче Шупашкар, Ҫӗрпӳ, Канаш районӗсенче те пушар тухнӑ.
+0.3 °C